Uluslararası Uzay İstasyonu - Uzaydaki Evimiz ISS

Gökyüzünde parlayan bir inci tanesi gibi, Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS) yıldızların arasında yapay bir dünya. Adeta bir bilim kampı gibi düşünebilirsiniz, ISS Dünya ülkelerinin uzaydaki bilim, teknoloji ve işbirliğinin muazzam bir örneği. Haydi, bu uzaydaki harika evimize bir göz atalım!

İstasyonun Doğuşu: Yapım Aşaması ve Kurulum

ISS’nin hikayesi, 1998’de ilk modülünün uzaya fırlatılmasıyla başladı. Birleşmiş Devletler, Rusya, Avrupa, Japonya ve diğer birkaç ülkenin işbirliğiyle inşa edilen bu muazzam yapı, birçok modül ve bileşenin bir araya getirilmesiyle oluştu. Her biri özenle yerine yerleştirilen bu parçalar, uzaydaki dev bir lego setini andırıyor.

Uzaya Yolculuk: Kapsüller ve Astronotlar

ISS’e gitmek, sadece filmlerde gördüğümüz gibi değil tabiki. SpaceX, Roscosmos ve diğer uzay ajansları tarafından kullanılan kapsüller, astronotları evden eve taşıyan araçlar, ya da uzay taksileri gibi düşünebilirsiniz. İstasyonda görev yapacak ya da oraya ücret karşılığında gitmek isteyen kişiler, Dünya’dan fırlatılan bu uzay taksileriyle ISS’e ulaşıyorlar. Yolculuk çok kısa sürmüyor tabiki. Yeryüzünden ayrılıştan itibaren yaklaşık 36-38 saat sonra istasyona varmış oluyorlar.

Elon Musk’un şirketi SpaceX’in Falcon 9 roketi, dikey iniş yeteneği sayesinde uzaya yapılan fırlatmalarda önemli bir devrim yarattı. Bu teknolojik başarı, uzaya ulaşımın maliyetini düşürdü ve insanların daha sık ve güvenli bir şekilde uzaya gitmelerine olanak tanıdı.

Geleneksel roket tasarımlarında, roket aşaması genellikle bir seferlik kullanıldıktan sonra atılır ve boş bir şekilde dünyaya geri dönerdi. Bu durum, her seferinde yeni bir roket inşa edilmesi ve uzaya gitmek için yüksek miktarda maliyetin ortaya çıkmasına neden oluyordu.

Falcon 9 roketi, dikey iniş yeteneği ile bu durumu değiştirdi. Roket, fırlatıldıktan sonra yörüngeye ulaştıktan ve görevini tamamladıktan sonra, kontrollü bir şekilde Dünya’ya geri dönerek dikey bir iniş gerçekleştiriyor. Bu, roketin tekrar kullanılabilir olmasını sağlıyor. Tekrar kullanılabilir roketler, geleneksel modellere göre çok daha ekonomik bir seçenek sunuyor.

Dikey iniş teknolojisi, SpaceX’in maliyetleri düşürmesine ve daha sık fırlatma gerçekleştirmesine olanak tanıdı. Aynı roketin birden fazla görevde kullanılabilmesi, malzeme ve işçilik maliyetlerini önemli ölçüde azalttı. Bu da uzaya yapılan fırlatmaların maliyetini düşürerek, daha fazla insanın uzaya gitmesini ve uzay keşif faaliyetlerini artırmasını sağladı.

Uzayda İnsanlar Var

Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) şu an insanlar, uzayda yaşamın benzersiz bir deneyimini paylaşıyorlar. ISS mürettebatı, dünyanın çeşitli yerlerinden gelen astronotlar ve kozmonotlardan oluşur. Bu uzay yolcuları, bilim, araştırma ve uzay keşfi için bir araya gelerek ISS’de bir süreliğine evleri haline getiriyorlar.

Yerçekimi ve Uyku: ISS’nin Sıradışı Yaşamı

ISS, Dünya’dan tam 408 kilometre yükseklikte dolaşıyor. Peki, yerçekimi yok mu? Var tabii ki, ama çok daha zayıf. Bu durumda astronotlar, yataklarına yapışmak yerine süzülerek uyuyorlar. Su içerken veya uyurken videolarının olduğu bir youtube kanalları bile mevcut.

Günlük Hayat: Yemek, Uyku ve Eğlence

ISS’de bir gün nasıl geçiyor? Astronotlar, özel olarak tasarlanmış paketlerdeki dondurulmuş yemekleri sıcak suyla ısıtarak tüketiyorlar. Film izlemek veya müzik dinlemek isterlerse, özel bir eğlence sistemi de mevcut. Günün sonunda, pencerelerden Dünya manzarasını izleyerek rahatlatıcı bir uyku keyfi sürüyorlar.

İstasyon Havada Nasıl Duruyor, Nasıl Hareket Ediyor, Yakıtı Bitmiyor Mu ?

ISS, geleneksel bir uzay aracının aksine atmosferin dışında olduğu için havada durma veya ilerleme ihtiyacı duymaz. Ancak, istasyonun yörüngesini sürdürebilmesi ve bilimsel çalışmalarını yapabilmesi için belirli bir hızda ve yükseklikte dönmesi gerekmektedir.

Yüksek hızda yörüngede dönerek kütle çekimini hisseder, ancak içinde bulunan astronotlar ve diğer nesneler yerçekimine karşı sıfır yerçekimi koşullarında süzülür. İstasyon, bu döngüyü sürdürebilmek için zaman zaman itici güçlere ihtiyaç duyar. Bu itici güçleri sağlamak için genellikle güneş enerjisini kullanarak çalışan güneş panellerine sahiptir.

Güneş panelleri, uzay istasyonunu besleyen elektrik enerjisini üretir. Bu elektrik enerjisi, istasyonun sistemlerini çalıştırmak, bilimsel deneylerde kullanılan cihazları beslemek ve astronotların günlük yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli olan enerjiyi sağlamak için kullanılır.

Yakıt ise genellikle manevra yapma veya yörünge düzeltme gibi özel durumlar için kullanılır. ISS’nin ana enerji kaynağı güneş panelleridir, bu nedenle uzaydaki havada durma veya ilerleme gibi kavramlar, Dünya’daki yerçekimi ve atmosfer şartlarından farklıdır.

ISS’i Çıplak Gözle Görebilirsiniz

ISS, genellikle gün batımı veya gün doğumu sırasında Güneş tarafından aydınlatıldığı için, bu zamanlarda gökyüzünde belirgin bir parlak iz olarak görülebilmekte.

Güneş ışığını da yansıttığı için gece vakti geçişlerinde çok net olarak görülebilir. Ayın ışığı veya şehir ışıkları gibi diğer aydınlatma kaynakları da ISS’in görünürlüğünü etkileyebiliyor. Işık kirliliğinin olmadığı ortamlarda geçiş saatlerini denk getirebilirseniz gözünüzle geçişi takip edebilirsiniz.

Bulutsuz bir hava durumu, ISS’in gökyüzündeki seyrini izlemek için en elverişli koşullardan biridir. Bulutsuz bir gecede, ISS’in parlak bir yıldız gibi hareket ettiğini ve genellikle doğudan batıya doğru seyrettiğini gözlemleyebilirsiniz.

Dönüş Yolu: Dünya’ya Dönüş ve Bir Sonraki Macera

ISS’de geçirilen süre genellikle altı ay oluyor ancak bu göreve ve gidilen amaca göre değişkenlik gösteriyor. Ancak bir astronotun macerası burada bitmiyor. Dünya’ya dönüş, yine bir kapsülle gerçekleşiyor. Bu süreçte astronotlar, uzaydaki deneyimlerini ve bilgilerini Dünya’da bağlı bulundukları kurumlar ile paylaşıyor ve çalışmalarına devam ediyorlar.

Uluslararası Uzay İstasyonu, sadece uzayın ötesinde bir laboratuvar değil; aynı zamanda dünya genelindeki ülkelerin barış, bilim ve teknolojiye olan ortak bir taahhüdünün bir simgesidir. ISS, uzayda bir araya gelmiş bir aile gibi, keşiflerin ve bilimsel ilerlemenin evi olarak yıllardır görev yapıyor.

Yer ile İletişim: ARISS Amatör Telsiz İstasyonu ve Görüşmeler

Amatör telsizciler, ISS mürettebatıyla dünyanın dört bir yanından iletişim kurabiliyorlar. ARISS Amatör Telsiz İstasyonu sayesinde, amatör radyo operatörleri astronotlarla sohbet edebiliyor. Kim bilir, belki bir gün siz de bir astronotla merhaba diyebilirsiniz!

• İstasyon Üzerinde Bir Tane de Amatör Röle bulunmakta

ARISS (Amateur Radio on the International Space Station), ISS üzerindeki amatör telsiz ekipmanını kullanarak dünya genelindeki amatör telsizcilerle iletişim kurmayı mümkün kılar. ARISS, astronotların ISS’de bulundukları süre zarfında amatör telsizcilerle iletişim sağlayarak bilim, eğitim ve halkla ilişkiler amaçlarına hizmet etmekte.

Amatör radyo frekansları üzerinden gerçekleşen bu iletişim, amatör telsizcilerin dünya çapında ISS ile ve birbirleri ile de bağlantı kurmalarına olanak tanır. Rölede her zaman bir astronot olmasa da dünyanın diğer ucundan başka bir amatörün sesini duyabilirsiniz.

• ISS Üzerindeki Cross-Band Repeater Frekansları:

ISS’nin cross-band repeater özelliği, bir frekanstan alınan sinyali diğer bir frekansa tekrarlar. Genellikle 70 santimetre (UHF) bandında alır ve 2 metre (VHF) bandında tekrarlar.

• UHF frekansı: 437.800 MHz (Rx)
• VHF frekansı: 145.990 MHz (Tx)

ISS’in geçişlerini ise ISS Detector Pro gibi bir uygulama ile takip edebilirsiniz. SSTV Yazımızda da buna değinmiştik deyip linkini buraya bırakıyorum.

• Kısaca Anlatmak Gerekirse

Öncelikle ISS’in bölgemizden geçişini takip etmek için telefonumuza AppStore ya da Google Play üzerinden ISS Detector ya da W1ANT Uygulamalarından birini indiriyoruz. Ben arayüzüne alıştığım için ve kullanım kolaylığı olduğu için ISS Detector uygulamasını kullanıyorum.

ISS Detector’u Android telefonunuza indirdiğinizde ayarlarına girip, amatör uydular seçeneğini aktifleştirmeniz gerekiyor. Bunun karşılığında sizden reklam izlemenizi isteyecek, ve her 4 günde bir sefer reklam izleyip uygulamayı ücretsiz kullanabilirsiniz ya da isterseniz çok cüzi bir ücret karşılığında uygulamayı satın alabiliyorsunuz.

Amatör radyoları açtıktan sonra uydular kısmından ISS’i işaretlemeniz ve %20 üzeri görüşlere ayarlamanız yeterli. Aşağıda gördüğünüz gibi tüm geçişler listelenecektir. Gözle görülebilen geçişlerin karşısında göz işareti mevcut, ayrıca Mag değeri de parlaklığı temsil ediyor.

• Görsel : WebTekno

• Nasıl Bir Antenle Ulaşabilirim ?

ISS Röleye ulaşabilmek için yagi antene ihtiyacınız var, dinleme için telsizinizin kendi anteni iş görüyor olsa da gönderme yapabilmek için yagi anten sahibi olmanız şart. Bu konuda sizi yine daha önceden anlatımını yapmış olduğum Şerit Metre İle 3+5 Dual Band Yagi Telsiz Anteni Yapımı yazımı incelemeye davet edebilirim. Piyasada hazır şekilde satan amatör telsizci arkadaşlarımız da mevcut.

• APRS Sistemi

APRS (Automatic Packet Reporting System) ise amatör telsizcilerin konum bilgilerini ve diğer verilerini paylaşmalarını sağlayan bir protokoldür. ISS, amatör telsizcilerin dünya genelindeki konumlarını paylaşmalarına olanak tanıyan bir APRS istasyonu olarak da kullanılabilir. Gönderilen APRS Paketleri ISS üzerindeki tekrarlayıcı sayesinde dünyanın herhangi bir yerindeki APRS alıcısına ulaşıp sisteme düşecektir.

“TC100ISS” ile Türk Uzay Yolcusu Alper Gezeravcı, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda İletişim Kuracak

Türkiye’nin insanlı ilk uzay misyonunda yer alacak olan Albay Alper Gezeravcı’nın, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) görev yaparken Ulaştırma Bakanlığımız tarafından kendisine tahsis edilen millî çağrı işareti olan “TA5TRU” ile iletişim kuracağı açıklandı. Türkiye’nin uzay yolcusu olarak seçilmiş olan Gezeravcı, görev süresince TÜBİTAK UZAY koordinasyonunda, Elazığ Kaya Karakaya Fen Lisesi ve Yozgat Fevzi Çakmak İlkokulu öğrencileri ile özel amatör telsizcilik etkinlikleri düzenleyerek iletişim kuracak. Bu özel etkinlikler için Türkiye Cumhuriyeti’nin Yüzüncü Yılı anısına “TC100ISS” çağrı işareti’de tahsis edilmiş durumda. Türk uzay yolcusu, uzayda geçireceği süre boyunca bu etkinliklerle gençleri uzaya ve bilime ilgi duymaya teşvik edecek.

Alper Gezeravcı, hali hazırda Amerika’da “KJ5DIY” çağrı işaretiyle kayıtlı bir amatör telsizciydi. Ancak ISS mürettebatında görev almadan önce, hızlı bir şekilde Türkiye’ye özgü bir çağrı işareti oluşturuldu. Bu oluşturulan yerli çağrı işareti, ISS görevi sırasında Alper Gezeravcı tarafından kullanılacak. Bu sayede, Gezeravcı, Türk amatör telsizcilik topluluğunu da uzayda temsil etmiş olacak.